ماما در استاندارد بین المللی به کسی گفته می شود که دوره تحصیلی این رشته را در دانشگاهی معتبر گذرانده و مدارک و مجوزهای لازم را کسب کرده باشد.

در کشور ما رشته مامایی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا دانشجو می پذیرد که این افراد بعد از فارغ التحصیلی پروانه کار کسب می کنند و با عضویت در سازمان نظام پزشکی و گرفتن کارت عضویت و شماره نظام پزشکی می توانند در مطب ها، بیمارستان ها و مراکز درمانی مشغول به کار شوند.

وظایف ماما در درجه اول مراقبت های دوران بارداری، انجام زایمان طبیعی و مراقبت های پس از زایمان است اما در حال حاضر مامایی نوین در دنیا وظایف گسترده تری را بر عهده ماما گذاشته تا جایی که شعار سال ۲۰۰۷ این است: «امروز بیش از هر زمان دیگری جهان به ماما نیاز دارد».

بر اساس این شعار امروز ماما، باید در همه دوران زندگی یک زن همراه او باشد و خدمات مامایی باید در دسترس همه زنان و دختران کشورهای مختلف قرار بگیرد.

بنابراین حرفه مامایی از بدو تولد تا زمان پیری و یائسگی زنان می تواند بسیاری از مشکلات آنها را حل و از بسیاری از مشکلات جلوگیری کند. به عنوان مثال اگر دختران جوان و نوجوان در سنین بلوغ درباره تغییرات این دوره و رفتارهای مرتبط با این تغییرات، از آموزش ماما در مدارس برخوردار شوند، در آینده کمتر دچار مشکلات باروری خواهند شد. یا اینکه زوج های جوان می توانند قبل از ازدواج برای مشاوره به مراکز بهداشتی مراجعه کنند و از ماما در زمینه سلامت جنسی و روانی خود مشاوره بگیرند و آموزش های لازم را دریافت کنند، پس از ازدواج نیز مشاوره هایی قبل از بارداری توسط ماما انجام می شود و غربالگری بیماری های پرخطر انجام می شود تا مواردی که ممکن است به حاملگی ناهنجار منجر شود یا مادر را در معرض خطر قرار دهد، شناسایی شوند.

در مراحل قبل از بارداری ماما برای مطمئن شدن از سلامت مادر و بچه توصیه های لازم را به زوج می کند و آزمایش های ضروری را انجام می دهد تا بارداری سالم صورت بگیرد.

پس از بارداری مهم ترین آموزش های این دوران توسط ماما به مادر ارائه می شود تا بارداری سالمی داشته باشد و برای زایمان آماده شود. بعد از پایان بارداری زمانی که مادر به مرحله وضع حمل می رسد، چنانچه بارداری اش مشکلی نداشته باشد، زایمان به طور طبیعی توسط ماما انجام می شود. بعد از زایمان نیز مادر و نوزاد می توانند تا ۴۰ روز تحت مراقبت مداوم ماما باشند و پس از این دوره نیز مادر می تواند از خدمات تنظیم خانواده که توسط ماما ارائه می شود، استفاده کند. به این ترتیب که ماما روش مناسب پیشگیری از بارداری را به مادر و همسرش آموزش بدهد.

به طور کلی خانم ها در هر برهه ای از زندگی شان اگر مشکلات مرتبط با بیماری های زنان داشته باشند می توانند به ماما مراجعه کنند. ماما بیماری های شایع زنان را درمان می کند و اگر نیاز به خدمات تخصصی تر داشته باشد، بیمار را به متخصص زنان ارجاع می دهد.

مثلا در زمینه غربالگری بیماری های شایع زنان از جمله سرطان های زنان و عفونت های دستگاه تناسلی ماما به راحتی می تواند طبق شرح وظایفی که دارد اقدامات لازم را برای بیمارش انجام دهد.

حتی در دوران میانسالی هم زنان می توانند از خدمات ماما استفاده کنند، مثلا برای حل مشکلات یائسگی، استفاده از مشاوره های مامایی بسیار مفید است تا گذر از دوره بارداری به دوران یائسگی سالم تر و راحت تر صورت بگیرد.

● فرق ماما با متخصص زنان چیست؟

این دو حرفه به هم پیوسته اند و می شود گفت مکمل یکدیگرند. اما تفاوتی که وجود دارد این است که متخصص زنان اول دوره طب عمومی را می گذراند و بعد تخصص می گیرد و به این دلیل باید بیشتر موارد غیر طبیعی و مشکل را اداره کند مثل مواردی که نیاز به جراحی یا مراقبت های تخصصی داشته باشد یا در مورد بیماری هایی که درمان طولانی مدت دارند. ولی ماما بارداری و زایمان طبیعی را بر اساس روند فیزیولوژیک آن اداره می کند، بیماری های شایع را درمان می کند و موارد مشکل را به متخصص زنان ارجاع می دهد. در واقع حل تمام مشکلات جزئی و روزمره زنان در زمینه بهداشت جنسی و باروری شان در تمام طول زندگی جزو شرح وظایف ماما محسوب می شود و زایمان طبیعی نیز بر عهده ماماست، در حالی که درمان بیماری های سخت زنان و زایمان به شیوه سزارین کار پزشکان متخصص زنان است